Mountainbike
Loop je wel eens door het bos of de duinen? Dan is de kans groot dat je wel eens iemand op een mountainbike voorbij hebt zien komen. Een mountainbike, of MTB, is een fiets die geschikt is voor ruig terrein. Niet te verwarren met een gravelbike, die is vooral bedoeld voor gemengd terrein. Wil je weten of een mountainbike iets voor jou is? Dan lees je in dit artikel alles over de verschillende soorten mountainbikes. Ook weet je zo precies waar je op moet letten bij het kopen van een mountainbike.
Wat is een mountainbike of MTB voor soort fiets?
Een mountainbike, of MTB, is een fiets die is ontwikkeld voor tijden op ruig en onverhard terrein. Een andere naam is ook wel de all-terrain bike of ATB. Dit soort fietsen is ideaal als je avontuurlijk wil fietsen, vaak in de natuur. Hierbij kom je op plekken waar je met een gewone fiets niet kan fietsen. Om dit te kunnen doen moet een mountainbike wel aan een aantal eisen voldoen.
Zo is het frame van een mountainbike erg robuust. Dit zodat het frame bestand is tegen schokken tijdens het rijden door ruig terrein. Om deze schokken op te vangen heeft een mountainbike ook vering in de voorvork en soms ook aan de achterzijde. Ook de banden van een MTB zijn een stuk dikker dan bij andere fietsen. De banden hebben veel profiel zodat je extra grip hebt op onverhard terrein. En net als bij een racefiets heb je op een MTB verschillende versnellingen. Zo kan je ook klimmen en natuurlijk weer dalen.
Het stuur van een mountainbike lijkt niet op dat van een gewone fiets of van bijvoorbeeld een racefiets. Een MTB-stuur is breder en kan recht zijn (een flat bar) of gebogen zijn (een riser bar). Het stuur is breed zodat je wendbaarder bent en tijdens het afdalen meer stabiliteit hebt. Ook maakt een breed stuur het makkelijker om staand te fietsen en zo meer kracht te zetten.
Net als bij een racefiets heeft een mountainbike verder weinig extra’s. Zo heeft een gemiddelde MTB geen standaard en geen bagagedrager. Ook spatborden ontbreken vaak, al kan je deze er altijd tijdelijk opzetten.
De pedalen op je mountainbike
Bij een mountainbike kan je kiezen voor zowel klikpedalen als flat pedals. Als beginner op een MTB is het verstandig om te kiezen voor flat pedals. Daarmee kan je sneller van je fietst afstappen. Ook als je veel trucs wil doen zijn flat pedals aan te raden.
Kenmerken van een mountainbike of MTB
Samengevat herken je een mountainbike aan de volgende kenmerken:
- robuust frame
- dikke banden met veel profiel
- geveerde voorvork
- soms full suspension
- breed stuur (flat of riser bar)
- schijfremmen of velgremmen
- klikpedalen of flat pedals
- geen (of weinig) accessoires
De zithouding op een mountainbike
Waar je bij een racefiets zo aerodynamisch mogelijk zit, is het bij een mountainbike belangrijk dat je wendbaar bent. Dit bereik je door met licht gebogen armen te rijden. Zo kan je ook beter de schokken opvangen bij rijden op ruig terrein. Verder is de houding wel wat voorovergebogen maar minder dan op een racefiets.
De juiste MTB framemaat en zadelhoogte
De juiste zithouding op je MTB bereik je door voor de goede maat frame te kiezen. Ook moet je de hoogte van zowel je zadel als stuur zo goed mogelijk afstellen. Je zadel staat goed afgesteld als je benen net niet gestrekt zijn bij de laagste pedaalstand. Ook moet je net met je tenen bij de grond kunnen. Het stuur staat ongeveer evenwijdig met het zadel, dus op heuphoogte. Je armen moeten licht gebogen en ontspannen zijn als je je handen aan het stuur hebt.
De framemaat kan je, net als bij een racefiets, ongeveer berekenen. Hetzelfde geldt voor de zadelhoogte. Hier zijn twee formules voor waarbij je jouw binnenbeenlengte moet weten. Deze bereken je op de volgende manier. Ga met een rechte rug tegen een muur staan en doe je voeten een klein stukje uit elkaar. Meet nu de afstand tussen de onderkant van je kruis en de grond.
Zo bereken je de juiste framemaat
Het beste is om een mountainbike zelf uit te proberen. Toch kan je ongeveer de framemaat berekenen die je nodig hebt. Vermenigvuldig de binnenbeenlengte met 0,68 en rond af naar beneden. Je hebt nu de framemaat in centimeters. Eventueel kan je dit omrekenen naar inches.
Framemaat = binnenbeenlengte x 0,68
Zo bereken je de juiste zadelhoogte
Net als de framemaat kan je de zadelhoogte ongeveer berekenen. Hiervoor gebruik je ook de binnenbeenlengte maar nu vermenigvuldig je deze met 0,883.
Zadelhoogte = binnenbeenlengte x 0,883
Voorbeeld: je binnenbeenlengte is 80 cm. De berekende framemaat is dan 80 x 0,68 = 54,4. Afgerond is dit 54 (of ca. 21 inch). De zadelhoogte is 80 x 0,883 = 70,64. Dus ergens tussen de 70 en 71 cm.
Bij het kiezen van de framemaat val je soms precies tussen twee maten in. In dat geval kan je het best voor de kleinere maat kiezen. Een iets te klein frame is namelijk makkelijker aan te passen dan een te groot frame. Dit doe je door het zadel en stuur wat hoger te zetten.
De ideale afstelling van jouw mountainbike
Wat jouw ideale afstelling voor je mountainbike is hangt af van een aantal dingen. Zo maakt het bijvoorbeeld uit of je vering hebt aan de achterkant. Maar ook verschilt het per activiteit die je op je MTB gaat doen. Je merkt snel genoeg of iets fijn zit of niet, gelukkig kan je alles zelf makkelijk finetunen. Mijn eigen fiets heb ik bijvoorbeeld pas na een paar weken op de ideale manier afgesteld.
Welke soorten mountainbikes zijn er?
Net als bij de racefiets heb je ook bij mountainbikes verschillende soorten MTB’s. De een heeft bijvoorbeeld alleen voorvering, de ander is full suspension. Ook hangt de keuze van een mountainbike af van hoe je deze gaat gebruiken. Voor de vlakke ritten in ons eigen land of voor op vakantie in de bergen bijvoorbeeld. En wil je er lange trainingsritten mee rijden of juist jumps mee gaan doen?
De MTB is onder te verdelen in de volgende soorten mountainbikes:
Cross country of XC
De cross country mountainbike, kortweg ook wel de XC genoemd, komt in Nederland het meest voor. Deze mountainbike is ideaal voor allerlei soorten terrein en kan worden gebruikt op een eenvoudig parcours. Een XC heeft vaak alleen vering in de voorvork, al worden de full suspension modellen populairder.
Wil je vaak op single tracks (smalle paden) en bospaden rijden? Dan is een cross country mountainbike een goede keuze. Ook voor een lange trainingsrit of een lichte afdaling is een XC prima geschikt. Veel beginners kiezen voor deze mountainbike die ook voor cross country wedstrijden worden gebruikt. De zithouding op een cross country MTB is licht voorover gebogen.
Het nadeel van de cross country mountainbike is dat deze met enkel voorvering wat minder comfortabel is. Ook een technisch moeilijkere afdaling gaat was lastiger met een XC MTB.
Trail
Een trail mountainbike is eigenlijk overal voor geschikt. Op de trail MTB kan je op allerlei terreinen uit de voeten. Ook als je wat technisch ingewikkelder parcoursen wil gaan rijden is dit een goede keuze. Veel trail mountainbikes zijn full suspension zodat je er ook prima jumps mee kan doen. Hierdoor zijn deze MTB’s wel net iets zwaarder dan de XC modellen.
Als je ook aan cross country wedstrijden mee wil doen is een XC MTB misschien een logischere keuze. Maar wil je jouw mountainbike vooral recreatief gebruiken dan is een trailbike misschien een betere optie. Op een trailbike zit je iets meer rechtop dan op een cross country MTB. In combinatie met de full suspension vering maakt dit de trail mountainbike dan ook comfortabeler.
Het nadeel van een trail mountainbike is dat deze niet geschikt is voor cross country wedstrijden. Ook is deze MTB iets zwaarder dan de eerder genoemde XC.
Enduro
De enduro mountainbike is een MTB die geschikt is voor snelle technische afdalingen en stevige beklimmingen. De enduro MTB is full suspension en heeft dus zowel voor als achter vering. Deze veringen hebben een lange veerweg om de schokken op ruw terrein goed op te vangen. Dit laatste is ook meteen de reden dat het frame van een enduro erg robuust is.
Een opvallende eigenschap van een enduro MTB is de zg. dropper post. Dit is een zadelpen die je heel makkelijk kan verstellen. Ben je bezig met een afdaling dat zet je het zadel lager, en tijdens het klimmen juist weer hoger. De balhoofdhoek, de hoek tussen de vork en de grond, is kleiner dan bij de trail en XC. Zo is de fiets stabieler bij snelle afdalingen, wel lever je wat in op wendbaarheid.
De enduro mountainbike zal je vooral kiezen als je wil gaan rijden op technisch ingewikkelde parcoursen. De nadruk ligt op afdalen en klimmen op ruig terrein en minder op langere tochten. De enduro zit tussen de trail en downhill mountainbikes in.
Het nadeel van de enduro MTB is dat je inlevert op wendbaarheid. Het nemen van krappere bochten is op dit type fiets dus lastiger.
Downhill
Een downhill MTB is een speciale fiets voor het downhill mountainbiken. Bij deze avontuurlijke sport maak je, zoals de naam al verklapt, een afdaling. Dit kan zowel vanaf een berg als op een speciaal bike park. Tijdens je afdaling op steil terrein kom je obstakels tegen en maak je regelmatig jumps. Een downhill mountainbike moet dan ook aan een aantal eisen voldoen.
Zo is je downhill MTB volledig geveerd, zowel voor als achter. Deze vering is nog ruimer dan bij de eerder genoemde MTB’s om de klappen gloed op te vangen. Het frame is erg robuust en hierbij wordt niet gelet op het gewicht. Vooral de belastbaarheid en stabiliteit is belangrijk. Het zwaartepunt van het frame ligt laag, dit zie je ook aan de vorm. Het stuur heeft een vlakke hoek en de wielbasis is langer.
Op een downhill mountainbike vind je grote hydraulische schijfremmen. Hiermee kan je ook op steil terrein meteen tot stilstand komen, erg belangrijk bij deze tak van sport! De brede banden zijn op ieder terrein weer anders. Ieder terrein vraagt een andere grip of samenstelling van het rubber van de banden.
Het nadeel van een downhill mountainbike is dat deze alleen geschikt is voor afdalingen. Je kan hier niet mee klimmen en ook voor vlakke ritten is deze fiets niet geschikt.
Fatbike
De fatbike is een mountainbike met extreem brede banden. De brede banden vangen de meeste oneffenheden op. Daarom heeft een fatbike ook geen vering nodig. Oorspronkelijk was deze fiets bedoeld om door sneeuw, zand of een andere losse ondergrond te rijden.
Een fatbike heeft meerdere versnellingen en beschikt meestal over schrijfremmen. Zaken als spatborden en een standaard ontbreken. Het frame van een fatbike is robuust.
Deze MTB koop je vooral voor de lol, echt serieuze trails kan je er niet mee rijden. De elektrische variant zie je vaak in grote steden.
Dirtbike
Het laatste soort mountainbike is de dirtbike. Deze MTB lijkt het meest op een BMX of crossfiets. De dirtbike wordt vooral gebruikt op pumptracks en bikeparks waar je veel sprongen kan maken. Het frame van de dirtbike is stevig en compact. Een dirtbike heeft meestal geen vering en beschikt over wat kleinere wielen. Met de schrijfremmen kom je snel tot stilstand.
Een dirtbike MTB heeft maar één versnelling. Zo heb je minder kans dat de ketting los gaat tijdens het doen van trucs en stunts. Het zadel van een dirtbike staat erg laag. Deze gebruik je alleen in rust momenten, tijdens het rijden sta je op de pedalen.
Net als de fatbike koop je de dirtbike vooral voor de lol. Je kan er geen lange ritten mee rijden, daar is de fiets niet comfortabel genoeg voor.
Mountainbikes zijn o.a. te koop bij:
Welk type mountainbike past bij jou?
Net als bij de racefiets heb je ook bij mountainbikes veel soorten waar je uit kan kiezen. Welk type mountainbike het best bij jou past hangt af van de discipline waar je voor kiest. De cross country of XC is in Nederland de meest voorkomende MTB. Hiermee fiets je op verschillende soorten terrein en je zit redelijk comfortabel. Ook is deze fiets als enige geschikt voor cross country wedstrijden. Een andere goede allround optie is de trail mountainbike.
Kies je voor een meer gerichte soort mountainbiken? Dan kom je uit bij de enduro of downhill mountainbike. Voor gewone ritten zijn deze MTB’s echter minder geschikt. Een aparte categorie vormen de fatbikes en dirtbikes die je vooral voor de fun kan gebruiken. Houd je van sportief en avontuurlijk fietsen dan is een mountainbike iets voor jou. Maar kijk ook eens bij de andere soorten fietsen.